"Chừng nào thu hồi đất còn tư duy mua bán thì còn thất bại", Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu trong buổi thảo luận cùng các đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, Thái Bình, Hà Giang về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Nhiều đại biểu nhắc đến vấn đề bồi thường, đền bù, hỗ trợ tái định cư cho người dân, doanh nghiệp trong các trường hợp thu hồi đất. Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng trăn trở về điều này với câu hỏi: Thế nào là "bằng hoặc tốt hơn" ("Đảm bảo điều kiện sống tốt hơn nơi cũ" là một trong những nguyên tắc bồi thường, tái định cư khi thu hồi đất).

Bộ trưởng Lê Minh Hoan

"Câu hỏi này là nhức nhối nhất, tưởng đơn giản mà không dơn giản. Nó mở ra cách tiếp cận hoàn toàn mới", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, đồng thời chỉ ra những bất cập trong cách thức đền bù thu hồi đất theo quy định hiện hành.

Bộ trưởng lấy ví dụ người bị thu hồi đất được hỗ trợ chuyển đổi nghề, nhưng có gia đình 2 vợ chồng gần 80 tuổi thì không thể chuyển đổi nghề được. Một trường hợp khác rất phổ biến là số tiền đền bù không đủ để người dân mua nhà tái định cư, hoặc nhà ở tái định cư không phù hợp với nếp sống văn hóa của một số cộng đồng dân tộc thiểu số...

"Chúng ta làm tốt rồi chứ không phải không chăm lo cho người dân, nhưng tại sao người dân lại phản ứng lại để trở thành hiện tượng xã hội, xung đột giai tầng?", Bộ trưởng Lê Minh Hoan đặt vấn đề, cho biết nhiều lúc chính ông cũng thấy xót ruột thay bà con trong việc giải quyết đền bù thu hồi đất.

Bộ trưởng cho rằng điều tra xã hội học, tâm lý học, dân tộc học, khảo sát thu nhập, sức khỏe là yếu tố quyết định trong đền bù thu hồi đất, chứ không phải đơn giá đền bù.

"Vấn đề này còn liên quan đến cả các dự án đầu tư công, đều mắc kẹt ở giải phóng mặt bằng. Chúng ta sẽ gặp mãi trường hợp này nếu không có cách tiếp cận đền bù giải phóng mặt bằng thỏa đáng. Chừng nào thu hồi đất còn tư duy mua bán thì còn thất bại. Chúng ta phải ngồi với bà con, khảo sát từng nhà một chứ không phải ban đền bù lấy mặt bằng xuống căn ke khảo sát, đo đạc nhân đơn giá ra tổng kinh phí đền bù", Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phát biểu.

"Người dân chỉ quan tâm làm sao khi thu hồi đất cuộc sống của họ bằng hay tốt hơn. Chúng ta phải chuẩn bị như một kế hoạch, làm lại cho kỹ. Mất thời gian mà sau này đỡ khổ. Ban đền bù điều tra khảo sát, phân biệt từng trường hợp, lãnh đạo ngồi nghe, cho ý kiến rồi hãy bắt đầu đi vào áp đơn giá, định mức.

Đây không chỉ là thu hồi đất mà còn là phát triển kinh tế xã hội địa phương. Xuôi cái này thì đầu tư công sẽ nhanh hơn rất nhiều".