Sơn Dương là huyện phía Nam của tỉnh Tuyên Quang, có địa giới hành chính giáp với các tỉnh có nền kinh tế phát triển như Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Phú Thọ; tổng diện tích tự nhiên 78.795,15 ha, trong đó nhóm đất nông nghiệp: 70.239,32m2 , chiếm 89,14% tổng diện tích tự nhiên của toàn huyện, thuận lợi cho phát triển nông - lâm nghiệp theo hướng hàng hóa tập trung; phát triển các sản phẩm nông nghiệp có giá trị gia tăng cao.Trong những năm qua, ghi nhận Sơn Dương là một trong những địa phương có nhiều nỗ lực trong thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), coi phát triển sản phẩm OCOP là một trong những nhiệm vụ trọng tâm góp phần thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn huyện.

Xác định công tác chỉ đạo là quan trọng hàng đầu để triển khai, tổ chức thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, trong giai đoạn 2019-2023, Ủy ban nhân dân huyện Sơn Dương đã ban hành 06 kế hoạch, 07 quyết định và trên 50 văn bản, chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện chương trình OCOP trên địa bàn huyện; đồng thời, thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan, đơn vị có liên quan, các xã, thị trấn, các chủ thể rà soát, lựa chọn các sản phẩm có tiềm năng, thế mạnh của địa phương để đăng ký xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, tham gia chương trình OCOP.

Đến hết năm 2023, toàn huyện có 61 sản phẩm được xây dựng nhãn hiệu, thiết kế bao bì nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc, trong đó có 49 sản phẩm được đánh giá, công nhận là sản phẩm OCOP, gồm:12 sản phẩm đạt hạng 04 sao và 37 sản phẩn đạt hạng 03 sao. Các sản phẩm OCOP của huyện Sơn Dương có 41 sản phẩm thuộc các nhóm thực phẩm (Thực phẩm tươi sống 08 sản phẩm; thực phẩm thô, sơ chế 07 sản phẩm; thực phẩm chế biến 19 sản phẩm và 07 sản phẩm chè); 07 sản phẩm thuộc nhóm đồ uống (đồ uống có cồn: 04 sản phẩm; đồ uống không cồn: 03 sản phẩm); 01 sản phẩm thuộc nhóm Dược liệu và sản phẩm từ dược liệu.

Riêng trong năm 2023, Hội đồng OCOP cấp huyện tổ chức đánh giá, phân hạng 16 sản phẩm của 13 chủ thể. Kết quả 16/16 sản phẩm đạt hạng 3 sao, gồm có: (1) Hợp tác xã sản xuất chế biến thực phẩm an toàn Sáng Nhung có 04 sản phẩm:  Chả mỡ lợn Sáng Nhung, Lạp xưởng lợn Sáng Nhung, Giò dăm bông Sáng Nhung và Chả quế Sáng Nhung; (2) Hợp tác xã nông lâm nghiệp công nghiệp Quyết Thắng có sản phẩm Mật ong Quyết Thắng; (3) Hợp tác xã Nhãn lồng và mật ong thôn Hàm Ếch có sản phẩm HAME HONEY; (4) Hợp tác xã Nấm sạch Anh My có sản phẩm Nấm sò tươi; (5) Tổ hợp tác chăn nuôi tằm xã Tam Đa có sản phẩm Tằm lá sắn; (6) Hộ kinh doanh Lê Hữu Tình có sản phẩm Chân giò muối tiêu; (7) Hộ kinh doanh Trần Thị Thanh có sản phẩm Bánh giầy Thanh Nhàn; (8) Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Đồng Quý có sản phẩm Bún khô Đồng Quý; (9) Hợp tác xã chè Tân Thượng có sản phẩm Chè Tân Thượng; (10) Hợp tác xã dịch vụ sản xuất-chế biến chè Liên Phú Trà có sản phẩm Chè Liên Phú Trà; (11) Hộ kinh doanh Dương Kim Long có sản phẩm Rượu men lá Long Hà; (12) Hộ kinh doanh Hà Lê Giang có sản phẩm Rượu men lá Giang Hằng; (13) Công ty TNHH thảo dược Phạm Trình có sản phẩm Cao an xoa nguyên chất.

Các chủ thể nhận Chứng nhận sản phẩm đạt hạng OCOP 3 sao năm 2023 tại Hội nghị Công Bố kết quả đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP năm 2023; Kết nối tiêu thụ sản phẩm nông sản, sản phẩm OCOP trên địa bàn huyện Sơn Dương ngày 22-4-2024

Qua các năm thực hiện chương trình OCOP trên địa bàn huyện Sơn Dương cho thấy, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền địa phượng, sự hưởng ứng tích cực của nhân dân, sự lan tỏa của Chương trình ngày càng lớn, thể thiện qua việc số lượng các sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng chương trình OCOP năm sau luôn cao hơn năm trước (năm 2020: 10 sản phẩm; năm 2021: 12 sản phẩm; năm 2022: 11 sản phẩm; năm 2023: 16 sản phẩm). Chương trình OCOP đã mang lại những hiệu quả rõ nét trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn từ sản xuất nông nghiệp thô sơ, nhỏ lẻ dần chuyển sang chế biến sâu, sản xuất có quy mô lớn hơn và có liên kết theo chuỗi giá trị, theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, có truy xuất nguồn gốc và theo nhu cầu thị trường, phát huy lợi thế về tiềm năng đất đai, sản vật, giá trị văn hóa vùng miền để hình thành các sản phẩm OCOP. Nhiều sản phẩm đã được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh đón nhận, bước đầu khẳng định được thương hiệu sản phẩm OCOP của địa phương như: Sản phẩm thịt lợn và các sản phẩm chế biến từ thịt lợn của HTX sản xuất, chế biến thực phẩm an toàn Sáng Nhung; Chuối sấy giòn của HTX An Quang… đặc biệt là sản phẩm Tinh bột nghệ cao cấp Tiến Phát của hộ kinh doanh Đào Huy Tiến, được tôn vinh là Thương hiệu uy tín, sản phẩm tiêu biểu vì người tiêu dùng, vinh dự đứng top 100 sản phẩm bán chạy của Việt nam do Hiệp hội chống hàng giả và bảo vệ thương hiệu Việt Nam trao tặng. Đến nay, 100% các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Sơn Dương có ít nhất 01 sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP.

Điểm giới thiệu sản phẩm OCOP của HTX sản xuất, chế biến thực phẩm an toàn Sáng Nhung và sản phẩm Lạp Xưởng lợn thảo dược Sáng Nhung (sản phẩm đánh giá, phân hạng OCOP 3 sao năm 2023)

Trong năm 2024, Sơn Dương thực hiện việc kiểm tra, giám sát, đánh giá phân hạng lại 12 sản phẩm OCOP sau 36 tháng được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt kết quả đánh giá xếp hạng sản phẩm thuộc Chương trình OCOP tỉnh Tuyên Quang năm 2021 và rong thời gian tới, huyện Sơn Dương tiếp tục rà soát các sản phẩm có tiềm năng, sản phẩm chất lượng cao để tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu, đăng ký tham gia Chương trình OCOP trong giai đoạn tiếp theo, nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, góp phần nâng cao thu nhập, đời sống cho người dân và thúc đẩy hoàn thành xây dựng huyện Sơn Dương đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2025./.