Thực tế tại thời điểm này, mực nước tại các hồ thủy lợi cũng đang ở mức thấp, ở các hồ chứa quy mô lớn cũng chỉ đạt ở mức 60 - 80% dung tích thiết kế; hồ nhỏ lượng nước tích trữ chỉ đạt 50 - 60%. Hồ thủy điện Tuyên Quang có quy mô lớn nhất khu vực miền Bắc lượng nước hiện tại cũng chỉ ở mức 75% dung tích thiết kế; hồ thủy lợi Ngòi Là (Yên Sơn) có diện tích mặt nước lớn nhất tỉnh cung cấp nước tưới cho 4 xã, phường trên địa bàn thành phố Tuyên Quang và huyện Yên Sơn lượng nước thời điểm này chỉ đạt ở mức 41,45 m, thấp hơn so với năm 2018 khoảng 30 cm. 

Cán bộ Ban quản lý công trình hồ thủy lợi Hoàng Khai (Yên Sơn) kiểm tra van điều tiết nước.

Sông Lô đoạn chảy qua địa phận các huyện Hàm Yên, Yên Sơn, thành phố Tuyên Quang, Sơn Dương chưa năm nào ghi nhận mực nước thấp ở mức kỷ lục như năm nay. Anh Trần Văn Thành, quan trắc viên Trạm thủy văn Ghềnh Gà, xã Tân Long (Yên Sơn) cho biết, dù mới bước vào mùa khô, song mực nước sông Lô đo được ở mức 15,91 m, thấp hơn 20 cm so với cùng thời điểm này năm 2018, lưu lượng dòng chảy đạt 176 m3. Anh Thành nhận định, cos nước và lưu lượng dòng chảy như hiện nay các trạm bơm thủy lợi dọc theo sông không thể bơm nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Từ tháng 1 đến tháng 2 - 2020, giai đoạn cao điểm lấy nước sản xuất vụ đông xuân, tổng lượng mưa trên toàn lưu vực tiếp tục thiếu hụt 15 - 20%, nếu hồ thủy điện Tuyên Quang không xả nước sẽ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp ở vùng hạ du. Dự báo mùa khô năm nay nhiều khả năng sẽ bất thường và kéo dài hơn so với trung bình nhiều năm, do đó sẽ gây bất lợi cho sản xuất nông nghiệp.

Ông Bùi Chí Thanh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh cho biết, vụ xuân là vụ sản xuất quan trọng nhất của các tỉnh, để bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất vụ xuân sắp tới, chi cục đề nghị Ban Quản lý, khai thác các công trình thủy lợi tỉnh, các địa phương kiểm kê nguồn nước trong các công trình thủy lợi; ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp hệ thống thủy lợi; khẩn trương xây dựng các phương án tận dụng tối đa và sử dụng hiệu quả nguồn nước điều tiết từ các hồ thủy điện… Đồng thời, xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp với thực tế của địa phương và năng lực nguồn nước. Đối với những diện tích cấy lúa có khả năng không bảo đảm đủ nước tưới suốt vụ, các địa phương phải kiên quyết chuyển sang cây trồng cạn…

Ông Lê Văn Hiến, Phó Chủ tịch UBND xã Chiêu Yên (Yên Sơn) cho biết, để tránh thất thoát nguồn nước phục vụ sản xuất, xã đã đề nghị tỉnh hỗ trợ cấu kiện kênh mương đúc sẵn để lắp đặt. Hiện tại gần 10.000 m kênh mương đã được lắp đặt bảo đảm tưới chắc cho trên 90 ha đất 2 vụ lúa. Ông Hiến cho rằng, với việc lắp đặt kênh mương bê tông, nước không còn bị thẩm thấu, thất thoát như mương đất. 

Hồ thủy điện Tuyên Quang sẽ thực hiện 3 đợt xả nước để bổ sung nước về hệ thống các sông, hồ. Cụ thể, đợt 1, từ ngày 20 đến 23-1-2020; đợt 2, từ ngày 7-2 đến 14-2 và đợt 3, từ ngày 19-2 đến 24-2. Các địa phương nắm rõ lịch, có kế hoạch sửa chữa hư hỏng công trình, nạo vét các cửa dẫn nước, bể hút trạm bơm đầu mối, hệ thống kênh mương và thủy lợi nội đồng; chuẩn bị lắp đặt, vận hành các công trình trạm bơm dã chiến để lấy nước từ các con sông Gâm, sông Lô bổ sung nước vào các kênh tiêu, ao, hồ, vùng trũng tạo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp.