Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến giữa tháng 9, có trên 10.000 ha lúa mùa toàn tỉnh đã trỗ đòng, chín sớm. Với phương châm “xanh nhà hơn già đồng”, ngành khuyến cáo bà con thường xuyên thăm đồng, tranh thủ thời tiết nắng ráo tập trung thu hoạch những diện tích lúa đã chín. Đồng thời, sử dụng máy cày làm đất tối thiểu để trồng các loại cây vụ đông ưa ấm như ngô, đậu đỗ... 

Bà con xã Phúc Sơn (Chiêm Hóa) thu hoạch lúa mùa.  Ảnh: Thu Trang

Xã Thiện Kế (Sơn Dương) những ngày này trên các cánh đồng lúa đã ngả màu vàng no ấm. Đồng chí Nguyễn Văn Lợi, Chủ tịch UBND xã cho biết: Trên 270 ha lúa mùa của bà con trong xã đã bắt đầu được thu hoạch. Năm nay, thời tiết tương đối thuận lợi, bà con chăm sóc, phòng trừ sâu, bệnh hại rất tốt nên cây lúa sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh, chắc bông. Ước tính sơ bộ, năng suất lúa năm nay sẽ vượt kế hoạch mục tiêu đề ra. Bà Lục Thị Ba, thôn Thai Bạ phấn khởi cho biết, chắc chắn năm nay gia đình sẽ thu được gần tấn thóc, bình quân khoảng 2,4 tạ/sào. Theo bà Ba, vụ mùa năm nay bà thực hiện theo đúng khuyến cáo của ngành nông nghiệp, chủ yếu gieo cấy lúa thuần gồm Khang dân, Thái Bình nên ít sâu, bệnh hại, giá trị kinh tế cao hơn. Không cho đất nghỉ, ngay khi thu hoạch lúa mùa, bà Ba đã làm đất tối thiểu để trồng ớt, trồng ngô đông lấy hạt.

Cũng như nhiều người dân xã Thiện Kế, tại các xã Phúc Sơn, Minh Quang, Tân Mỹ (Chiêm Hóa) đang tập trung thu hoạch lúa mùa. Ông Ma Phúc Khứu, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chiêm Hóa cho biết, lúa chín đến đâu ngành yêu cầu bà con tiến hành thu hoạch ngay đến đó để tránh mưa bão ảnh hưởng đến sản lượng lúa, đồng thời giải phóng đất chuẩn bị làm cây vụ đông, trọng tâm là cây ngô đông và lạc. Tính đến ngày 19-9, đã có trên 400 ha lúa mùa của bà con được thu hoạch và trên 20 ha ngô lấy hạt, lạc đã được gieo trồng trên đất 2 vụ lúa. 

Người dân thôn Thiện Phong, xã Thiện Kế (Sơn Dương) thu hoạch xong lúa mùa, làm đất trồng cây ớt vụ đông.

Vụ mùa năm 2018, toàn tỉnh gieo cấy được 25.190 ha, đạt 105% kế hoạch, trong đó lúa lai 8.648 ha, lúa thuần 16.542 ha, so với vụ mùa năm 2017, vụ mùa năm nay diện tích lúa thuần tăng gần 1.000 ha. Bà Trần Thị Lịch, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, công tác dự báo, dự tính tình hình sâu bệnh hại được ngành chuyên môn làm rất tốt. Các bản tin dự báo sâu, bệnh hại được đưa ra theo từng tuần giúp bà con chủ động phòng trừ dịch hại. Thêm nữa là bước vào đầu vụ sản xuất trên địa bàn tỉnh xảy ra đợt nắng nóng kéo dài, kỷ lục, nhiệt độ lên trên 39 độ C, ngoài khó khăn là làm chậm tiến độ gieo cấy lúa mùa song lại đem đến thuận lợi trong sản xuất. Bởi nhiệt độ cao giúp đất được phân giải tốt, hạn chế sâu, bệnh hại lưu trú từ vụ xuân sang vụ mùa. Do vậy, vụ mùa năm nay chưa ghi nhận diện tích bị nhiễm sâu, bệnh nặng, không có diện tích mất trắng.

Ông Nguyễn Đại Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định, đánh giá sơ bộ vụ mùa năm nay giành thắng lợi trên 3 mặt trận là diện tích, năng suất, sản lượng. Ước tính sơ bộ năng suất lúa vụ mùa năm nay bình quân đạt trên 58 tạ/ha, tăng hơn 0,9 tạ so với vụ mùa năm 2017; sản lượng ước đạt khoản trên 146.000 tấn. Ông Thành nhấn mạnh, nhiệm vụ lúc này là bà con nông dân cần thực hiện đồng thời 3 nhiệm vụ là: Chăm sóc, theo dõi diện tích lúa mùa trà muộn, phòng trừ sâu, bệnh hại, bảo đảm năng suất, sản lượng; thu hoạch nhanh gọn lúa mùa hạn chế thấp nhất mưa, bão, dịch hại gây ra; tổ chức áp dụng kỹ thuật làm đất tối thiểu để trồng cây vụ đông ưa ấm, trọng tâm là ngô lấy hạt, lạc, đậu đỗ... Theo kế hoạch, năm nay toàn tỉnh gieo trồng trên 4.000 ha cây ngô vụ đông, trong đó trên 2.000 ha ngô trên đất 2 vụ lúa. 

Ngành nông nghiệp cũng tăng cường hệ thống khuyến nông thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật, nhân rộng các mô hình sản xuất cây vụ đông hiệu quả; chủ động, mời gọi xúc tiến hợp tác liên kết sản xuất giữa các doanh nghiệp với nông dân tạo ra sản phẩm theo hướng hàng hóa, bảo đảm tăng thu nhập cho người sản xuất.

Khuyến cáo của ngành chuyên môn, để nâng cao giá trị sản xuất cây vụ đông, các địa phương, bà con nông dân dựa trên cơ cấu cây trồng vụ đông của ngành để lựa chọn cho phù hợp với từng đồng đất, nhu cầu, trồng rải vụ, hạn chế trồng một loại cây để tránh tình trạng chỉ có 1 sản phẩm, thu hoạch ồ ạt, làm giảm giá trị. Đồng thời, tập trung trồng cây ngô đông bảo đảm cung ứng nguồn thức ăn cho đàn gia súc của tỉnh trong mùa đông sắp tới.