Đối với cây ăn quả có múi như cam, bưởi,... sau một chu kỳ từ khi ra hoa đến khi thu hoạch quả, cây đã mất đi nhiều chất dinh dưỡng dẫn đến suy giảm sức sống. Vì vậy, cần nhanh chóng giúp cây phục hồi sinh trưởng, phát triển tạo tiền đề cho cây bước sang mùa vụ tiếp theo.
Để giúp bà con nông dân kịp thời áp dụng các biện pháp kỹ thuật thâm canh nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế của vườn cây ăn quả có múi, trong Chuyên mục Khuyến nông hôm nay, Trung tâm Khuyến nông hướng dẫn một số biện pháp chăm sóc và phòng trừ sâu, bệnh hại cây cam, bưởi sau khi thu hoạch quả như sau:
1. Chăm sóc sau thu hoạch.
Tỉa loại bỏ các cành tăm, cành vượt, cành bị sâu bệnh để vườn thông thoáng, thu dọn toàn bộ tàn dư của cây và quả rụng ra khỏi vườn để tiêu huỷ và làm sạch cỏ dại quanh gốc theo hình tán cây.
Bón phục hồi sau thu hoạch quả với lượng phân gồm: Phân chuồng ủ hoai mục 30-50 kg/cây; phân lân nung chảy 2,5-3 kg/cây; vôi bột 1-2 kg/cây, đồng thời kết hợp bón chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma để cải tạo, duy trì tăng độ phì nhiêu của đất và hạn chế nguồn nấm gây bệnh có trong đất.
2. Phòng trừ sâu, bệnh hại.
2.1. Biện pháp phòng trừ tổng hợp.
Ngay sau khi thực hiện các bước tỉa cành, làm cỏ và bón phân cho cây cần quét vôi vào thân, gốc cây; tiến hành phun thuốc diệt trừ sâu bệnh, rêu mốc trên toàn bộ thân, lá trước khi cây ra nụ và kết hợp phun chất kích hoa, đậu quả cho cây; trong thời kỳ cây hình thành nụ hoa cần kịp thời phun thuốc trừ ròi đục hoa và các loại sâu bệnh gây hại khác trước khi hoa nở.
2.2. Phòng trừ bệnh vàng lá thối rễ
* Nguyên nhân dẫn đến cây bị vàng lá, thối rễ:
Do việc áp dụng biện pháp canh tác, chăm sóc ở một số vườn chưa phù hợp, như: Lạm dụng phân bón hoá học, sử dụng thuốc trừ cỏ..., việc bón bổ sung phân hữu cơ còn thấp hoặc sử dụng cây giống chất lượng kém, cây đã bị nhiễm bệnh nên gây ra hiện tượng vàng lá thối rễ.
* Biện pháp phòng bệnh.
- Đối với các vườn chưa có hiện tượng vàng lá, thối rễ.
+ Làm rãnh thoát nước để vườn cây không bị đọng nước. Sử dụng phân bón cân đối, ưu tiên các sản phẩm phân bón hỗ trợ ra rễ để cây khoẻ; tăng cường sử dụng chế phẩm nấm đối kháng để hạn chế nguồn bệnh trong đất.
+ Thường xuyên kiểm tra vườn để phát hiện sớm nhất sâu, bệnh hại và có biện pháp phòng trừ kịp thời, hiệu quả. Sử dụng thuốc có hoạt chất Abamectin, Matrine,… để phòng trừ các đối tượng chích hút, hạn chế lây lan nguồn bệnh.
- Đối với vườn cây đã bị nhiễm vàng lá, thối rễ
+ Những cây có diện tích tán lá bị vàng ở mức độ nhẹ: Tiến hành cắt bỏ những cành bị khô, cành bị vàng lá; tạo rãnh thoát nước để vườn cây không bị đọng nước; làm sạch cỏ dại, kết hợp bón phân, chất kích thích ra rễ, đồng thời xới đất lấp phân xung quanh tán cây.
+ Sử dụng một trong các loại thuốc như: Aliette 800WG, Ridomil Gold 68WG để phun hoặc tưới gốc để trừ nấm bệnh. Tưới thuốc Movento 150 OD để trừ nhóm rệp sáp hại rễ, thuốc Tervigo để trừ tuyến trùng hại rễ, tưới 2 lần, mỗi lần cách nhau 3 ngày vào toàn bộ vùng rễ cây.
+ Sử dụng một trong các loại phân: Bioking, Đạm cá Organic Fish, Humix để tưới kích cây ra rễ; bón bổ sung phân hữu cơ vi sinh + phân bón NPK tổng hợp hàng tháng.
+ Những cây có diện tích tán lá bị vàng ở mức độ nặng: Tiến hành chặt bỏ và đưa toàn bộ các bộ phận thân, cành, gốc, rễ… của cây ra khỏi vườn đem đi tiêu hủy. Sau đó rắc vôi bột và sử dụng thuốc hóa học tưới vào khu vực đất nơi cây bị tiêu hủy để diệt trừ nguồn sâu, bệnh và tránh lây nhiễm sang cây khác.
Lưu ý: Đối với những vườn có số lượng cây bị nhiễm bệnh quá nhiều mà không có khả năng hồi phục thì cần tiến hành tiêu huỷ toàn bộ vườn bằng cách chặt cây, đào bỏ gốc, vãi vôi, phơi đất để cải tạo, sau đó luân canh cây trồng khác. Tuyệt đối không trồng luân canh bằng các cây loại trồng có cùng họ cây có múi.
Trên đây là một số biện pháp kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh trên cây cam, bưởi sau thu hoạch quả. Rất mong bà con trồng ăn quả có múi thực hiện áp dụng vào sản xuất để đạt hiệu quả kinh tế cao./.